Polsko - Niemieckie Spotkania Recyklerów Metali są organizowane naprzemiennie co roku przez Izbę Gospodarczą Metali Nieżelaznych i Recyklingu /IGMNiR/ oraz Niemiecką Federację Handlowców Metali /VDM/. Tegoroczna edycja odbyła się w dniach od 14 do 16 marca 2013 r. w Toruniu. W VI Polsko - Niemieckim Spotkaniu IGMNiR - VDM i Partnerów wzięło udział blisko 170 osób. Wśród nich byli przedstawiciele firm recyklerskich z Austrii, Holandii, Niemiec, Polski, Słowacji i Włoch.

Patronat Honorowy nad wydarzeniem objęli: Wojewoda Kujawsko – Pomorski Ewa Mes, Marszałek Województwa Kujawsko - Pomorskiego Piotr Całbecki oraz Prezydent Miasta Torunia Michał Zaleski.

Zobacz zdjęcia z wydarzenia

W pierwszym dniu konferencji, tj. 14 marca 2013 r., Mirosław Skonieczny, wspólnik w Kancelarii Bezpieczeństwa Rapacki i Wspólnicy, przedstawił prezentację pt. „Nieprawidłowości na rynku recyklingu baterii i akumulatorów w Polsce”. Na początku omówił charakterystykę rynku akumulatorów kwasowo - ołowiowych w naszym kraju. - Wielkość rynku określana jest na blisko 100 tysięcy ton baterii i akumulatorów wprowadzanych rocznie do obrotu w Polsce. Zajmuje się tym około 2000 podmiotów – mówi Mirosław Skonieczny. Natomiast jest od 3 do 5 zakładów zajmujących się recyklingiem złomu akumulatorowego w tzw. obiegu zamkniętym (przy skupie 100 tys. – potencjał przerobowy wynosi 215 tys. ton rocznie). - Niestety, obok tych oficjalnych statystyk funkcjonuje na tym rynku tzw. „szara strefa” – przyznaje. IGMNiR oszacowała, że od 2009 do 2012 r. udział „szarej strefy” w rynku wzrósł z 5 do 25%; nielegalny wywóz z Polski wyniósł 1500 ton / miesiąc (18000 ton rocznie o wartości od 36 do 50 milionów zł), a nielegalny skup w kraju – kilka tysięcy ton rocznie.

Najbardziej istotny dla funkcjonowania przedsiębiorstw zajmujących się recyklingiem zużytych baterii i akumulatorów w Polsce jest artykuł 63 ust. 2 aktualnie obowiązującej Ustawy o bateriach i akumulatorach z dnia 24 maja 2009 roku:

„Zużyte baterie samochodowe kwasowo – ołowiowe, zużyte akumulatory kwasowo – ołowiowe, zużyte baterie przemysłowe kwasowo – ołowiowe lub zużyte akumulatory przemysłowe kwasowo – ołowiowe, poddawane są przetwarzaniu wyłącznie w zakładzie przetwarzania, prowadzącym również recykling ołowiu i jego związków oraz tworzyw sztucznych.”

Proponowana zmiana tego przepisu brzmi aktualnie następująco:

„Zużyte baterie samochodowe kwasowo - ołowiowe, zużyte akumulatory samochodowe kwasowo - ołowiowe, zużyte baterie przemysłowe kwasowo ołowiowe lub zużyte akumulatory przemysłowe kwasowo - ołowiowe poddawane są przetwarzaniu, wyłącznie na terenie jednego zakładu przetwarzania prowadzącego również recykling ołowiu i jego związków oraz tworzyw sztucznych, a także prowadzącego unieszkodliwianie, z wyjątkiem składowania, odpadów niebezpiecznych powstałych w wyniku przetworzenia zużytych baterii samochodowych kwasowo-ołowiowych, zużytych akumulatorów samochodowych kwasowo - ołowiowych, zużytych baterii przemysłowych kwasowo - ołowiowych lub zużytych akumulatorów przemysłowych kwasowo - ołowiowych.”

Jednakże przez dość długi czas Ministerstwo Środowiska forsowało zmianę przepisu w taki sposób, który według opinii środowiska recyklerów i ekspertów, rozszczelniał bezpiecznie funkcjonujący system recyklingu. Zmiany te mogły stanowić istotne zagrożenie dla środowiska i zdrowia oraz życia ludzi, gdyż: małe zakłady to brak standardów środowiskowych; recykling nieopłacalnych odpadów zostałby zahamowany; nastąpiłoby wydłużenie czasu recyklingu, a więcej podmiotów oznaczałoby niebezpieczny transport odpadów. Inne negatywne skutki to: przypadkowe składowanie odpadów „nieopłacalnych”, rozpatrywane jako zagrożenie dla ludzi, natomiast zmniejszanie zatrudnienia u legalnych recyklerów stanowiłoby zagrożenie dla rynku pracy.

Mirosław Skonieczny wskazał też na główne zagrożenia dla branży: niejasna sytuacja prawna; wielość podmiotów i brak nad nimi kontroli, brak kompetencji niektórych urzędników przejawiający się np. w wydawaniu decyzji , które nigdy nie powinny zostać ogłoszone.

Przedstawiono fragment decyzji jednego ze starostów z lipca 2012 roku, opisujący jakie metody odzysku będą stosowane przy gospodarowaniu zużytymi akumulatorami kwasowo - ołowianymi. Stosowane metody odzysku (zapis z decyzji):

„W odpowiednio przystosowanym do tego celu pomieszczeniu z odpadów zostaną usunięte do pojemników kwasoodpornych lub szklanych resztki kwasu. Do stołu demontażu odpady zostaną dostarczone taśmociągiem. Tam przy pomocy pił tarczowych zostaną rozdzielone na części”.

Brak właściwego nadzoru służb państwowych wynika z nadmiaru zadań, braku szkoleń, braku kompetentnej współpracy z biznesem oraz wymiany informacji – mówi Mirosław Skonieczny. Inne niepożądane ewentualne efekty wynikające z zagrożeń, w ocenie Mirosława Skoniecznego, to niekontrolowana degradacja środowiska, wzrost aktywności zagranicznych grup przestępczych, a w wymiarze finansów publicznych - uszczuplenia podatkowe.

W ostatniej części prezentacji przedstawione zostały rekomendacje Kancelarii dotyczące pożądanych działań w obszarze recyklingu zużytych akumulatorów: reglamentowana ilość podmiotów na rynku; zwiększona kontrola firm recyklingowych przez służby państwowe; współpraca biznesu z Państwem – wymiana informacji i praktyk, szkolenia; częsta kontrola punktów skupu złomu; wzmocnienie służb kontroli transportu materiałów niebezpiecznych; wzmocnienie służb ochrony środowiska; organizacja kampanii społecznych; większa aktywność służb nadzoru finansowego; czynny udział przedsiębiorców i organizacji branżowych w procesach legislacyjnych.

- Na pewno przedstawione propozycje wymagają jeszcze dyskusji i uszczegółowienia w środowisku naszej branży, ale są korzystniejszym krokiem w kierunku uporządkowania sytuacji w tym segmencie rynku – mówi Kazimierz Poznański, prezes Zarządu IGMNiR.

Z kolei Tomasz Urbańczyk, dyrektor Działu Prawnego Polsko - Niemieckiej Izby Przemysłowo –Handlowej, przedstawił prezentację dotyczącą obecnego stanu wzajemnych stosunków gospodarczych. Na wstępie zostały omówione główne wskaźniki charakteryzujące polską gospodarkę - siódmą największą gospodarkę w Unii Europejskiej, takie jak: wzrost gospodarczy, struktura tworzenia PKB, struktura sektorowa inwestycji zagranicznych. - Obroty gospodarcze pomiędzy Polską a Niemcami stale rosną – stwierdza Tomasz Urbańczyk. – Ponadto Polska uzyskała z UE w latach 2007-2013 67 mld euro. Niemcy są również na pierwszym miejscu w eksporcie z Polski i w imporcie do Polski - przyznaje.

Następnie Jan Szafraniak – dyrektor Biura Izby – w krótkim wystąpieniu - przedstawił najważniejsze zmiany w nowym prawie odpadowym oraz w międzynarodowym obrocie odpadami z tzw. „załącznika zielonego”.

Kazimierz Poznański, prezes Zarządu IGMNiR, omówił system obrotu bezgotówkowego w handlu złomem na tle zjawiska kradzieży metali. - Nasz rynek jest rynkiem rozwijającym się. Nie ma wyspecjalizowanych komórek, pilnujących przestrzegania procedur. Indywidualni sprzedawcy złomu życzą sobie zapłaty gotówką. Odbiorca jest też tym zainteresowany, ponieważ nie płaci bankom za dokonanie operacji. W Hiszpanii wszystkie transakcje o wartości powyżej 2 tys. euro rozliczane są bezgotówkowo – wyjaśnia Kazimierz Poznański.

IGMNiR rozważa podjęcie działań zmierzających do wprowadzenia systemu cashless w obrocie złomem w Polsce.

Następne wystąpienia były udziałem firmy TOMRA Sorting Sp. z o.o. (Katowice) oraz Bax Baumaschinen Sp. z o.o. (Poznań).

W drugim dniu spotkania, tj. 15 marca 2013 r., odbyła się wizyta studyjna w zakładzie Cronimet PL w Inowrocławiu. Spółka przynależy do grona Członków IGMNiR. Jest to firma zajmująca się hurtowym skupem, przetwórstwem i sprzedażą głównie złomu stalowego i metali nieżelaznych. Cronimet PL to jedna z największych „spółek córek” holdingu CRONIMET - ogólnoświatowego dostawcy surowców do produkcji stali. Uczestnicy mieli okazję – w towarzystwie Prezydenta Miasta Inowrocławia – Ryszarda Brejzy, oraz Starosty Powiatu Inowrocławskiego – Tadeusza Majewskiego, poznać historię firmy Cronimet oraz jej działalność w Polsce. Następnie zaprezentowano uczestnikom organizację zakładu oraz pokazano praktyczne aspekty gospodarki złomem w tym przedsiębiorstwie: od momentu rozładunku dostawy złomu, jego wstępnej kwalifikacji, sortowania, składowania, przygotowania do wysyłki i samej wysyłki. Po wizycie w firmie Cronimet PL uczestnicy odwiedzili stadion żużlowy Motoarena, toruńskiego klubu Unibax. Zapoznali się z historią budowy tego obiektu, jak również z historią sportu żużlowego w Toruniu. Sport ten zaciekawił zagranicznych gości, gdyż dyscyplina ta nie jest powszechnie znana w ich krajach.

- Już od sześciu lat wspólnie z Niemiecką Federacją Handlowców Metali - VDM realizujemy międzynarodowe spotkania recyklerów, ponieważ są doskonałą okazją nie tylko wymiany doświadczeń i opinii, ale przede wszystkim mogą zaowocować nawiązaniem kluczowych dla firm kontaktów biznesowych – mówi Kazimierz Poznański, prezes Zarządu IGMNiR. Dyrektor wykonawczy VDM, Ralf Schmitz, przyznaje, że Spotkania Recyklerów to inicjatywa ceniona po obu stronach granicy polsko – niemieckiej. - Stanowią przykład dobrej, i przyjaznej współpracy handlowej i recyklerskiej, co więcej, wciąż dynamicznie rozwijającej się w obu kierunkach – mówi.